چه بخواهیم و چه نخواهیم، باید اعتراف کنیم دیگر دوره و زمانهای که در آن کاربران برای دسترسی به اخبار، منابع اصلی را چک میکردند یا مشترک فید سایتها بودند، به سر آمده است. به ظاهر تفاوتی نمیکند که دریچه دسترسی ما به اخبار کدام باشد، اما موضوع وقتی بد میشود که به اخبار پوستهای، سرگرمکننده و زرد عادت کنیم و پذیرش ما برای خواندن مطالب تحلیلی و ژرف، کاهش پیدا کند.
رسانهای اجتماعی دو سوی خوب و بد دارند:
سوی خوب: امکان دسترسی همگانی به اخبار- سرعت بالای پخش مطالب و اخبار- تأثیرگذاری زیاد
سوی بد: انتشار اخبار و مطالب نادرست- مجال نیافتن رخ نمودن مطالب جدی در انبوه مطالب سرگرمکننده
در این میان توییتر بیشک، یکی از منابع خوب ما برای دسترسی به اخبار است. جو توییتر با جو فیسبوک تفاوت بسیار دارد، در حالی که در فیسبوک بیشتر مطالبی در مورد دوستانمان پیدا میشود و خبرها و مطالب بسیار بیات و از تاریخ گذشته هستند، توییتر مشهور به منبع دسترسی به اخبار زنده است و اصولا بسیاری از رسانههای رسمی، خبرگزاریها و ژورنالیستها و شخصیتها، در توییتر خیلی سریع اطلاعرسانی میکنند.
اما مطابق پژوهشی که اخیر مرکز پژوهشی پیو Pew انجام داده است، میزان استفاده از توییتر به عنوان منبع دسترسی بیدرنگ به اخبار به ۵۹ درصد کاهش یافته است. در سال گذشته میلادی، میزان استفاده از توییتر در این زمینه ۶۳ درصد بود.
با این حال توییتر هنوز هم از دو جهت بر شبکههای اجتماعی از نظر دسترسی به اخبار تمایز دارد:
۱- ۵۴ درصد کاربران «آمریکایی» از توییتر به صورت فعال برای دسترسی به اخبار استفاده میکنند، یعنی با جستجوی آگاهانه و کنجکاوی به اخبار مندرج در آن دست پیدا میکنند.
۲- کسانی که در توییتر سر میکنند، بیشتر از بقیه سایتهای خبری را مستقلا باز میکنند.
اما باید بگوییم که هر کشور و ناحیهای در دنیا، به سبک متفاوتی از شبکههای اجتماعی استفاده میکند. در ایران «باز بودن» یا «باز نبودن» یا «نیمسوز بودن!» دسترسی به شبکههای اجتماعی رفتار کاربران را تغییر داده است، همان طور که سرعت پایین دسترسی به اینترنت، این رفتار را تغییر داده است.
بر این اساس گوگل پلاس برای ما شده است، منبعی برای خواندن تحلیلها و مطالب طولانی.
تلگرام برای ما یک محیط ناهمگن است و همه چیز در آن پیدا میشود: کانالهای خوب، کانالهای زرد پر سر و صدا، خبرهای آنی در کنار خبرها و مطالبی که بیسند و مدرک و بیتأمل منتشر میشوند.
توییتر، هماینک بیشتر شبکهای برای خواص است و کاربران محبوب در آن، هنوز که هنوز است، وبلاگنویسهای قدیمی و روزنامهنگارها و اکانتهای روزنامهها و خبرگزاریها هستند و در ایران، از نظر دسترسی به اخبار، با فاصله زیادی در صدر ایستاده است.
فیسبوک؟ آخرین باری که در فیسبوک بودید کی بود؟!
اینستاگرام، تا حد زیادی شبیه تلگرام شده است. اکانتهای تبلیغاتی با مشترک انبوه با مطالب زرد، اکانتهایی عکاسان، اکانتهای آدمهایی که با خوشسلیقگی عکس و مطلب انتخاب میکنند و متأسفانه دنبالکننده چندان زیادی ندارند.
با همه اینها، نمیتوان از به یک حقیقت اعتراف نکرد:
بدون شبکههای اجتماعی، بسیاری از خبرهایی که این روزها داغ میشوند و حتی چهره سیاست را تغییر میدادند، هیچ وقت مورد تأمل قرار نمیگرفتند.